Op woensdag 14 maart 2018 opende het vernieuwde bezoekerscentrum van de Molen van Rotselaar zijn deuren. Door een innovatieve omzetting van de restwarmte van de waterkrachtcentrale naar muurverwarming is deze educatieve ontmoetingsplaats vanaf nu het hele jaar toegankelijk. De Molen van Rotselaar kreeg hiervoor de steun van de provincie Vlaams-Brabant en het Hoogveldfonds. Bekijk onderaan het artikel ook het filmpje over de molen.
Ambassadeurs van transitie
Een infoavond over energietransitie? Of over autodelen? Over duurzame voeding? In het bezoekerscentrum van de Molen van Rotselaar staat geregeld een boeiende avond of activiteit op het programma rond duurzaamheid en ecologie. De molen is een beschermd monument en kreeg een nieuw leven na een grondige restauratie van dertig jaar. Er kwam een cohousingproject met negen woningen, een waterkrachtcentrale die groene stroom opwekt, een molenmuseum, een winkeltje met biogroenten, een bakker, een verdeelpunt van Voedselteams en nu ook een volwaardig bezoekerscentrum.
Eén probleem: ‘De bezoekersruimten werden alleen in warme periodes gebruikt want er was geen verwarming’, zegt Dirk Vansintjan van de vzw Molen van Rotselaar. De vzw wilde het complex verder uitbouwen als een inspirerend voorbeeld van duurzaam denken. ‘Met de steun van de provincie investeerden we in de verwarming, verlichting en inrichting van het bezoekerscentrum. Dat is een middel om het grotere doel te realiseren: we werken aan educatieve projecten en we willen onze bezoekers opleiden tot echte ambassadeurs van de transitie. Het hele jaar rond.’
‘De Molen van Rotselaar kon hiervoor rekenen op een subsidie van 48.750 euro, omdat het project ons helpt om als provincie tegen 2040 klimaatneutraal te zijn’, zegt Tie Roefs, gedeputeerde voor milieu en duurzaamheid. ‘De provincie Vlaams-Brabant trok tot nu toe 2,363 miljoen euro uit voor 48 klimaatprojecten van middenveldorganisaties, lokale besturen en scholen, want alleen kunnen we onze klimaatambitie niet waar maken. Met onze subsidie kan de Molen van Rotselaar praktijktoepassingen ontwikkelen, tonen en promoten die noodzakelijk zijn voor de transitie naar een duurzame samenleving en economie.’
Verwarming: een voorbeeld van recuperatie en efficiëntie
De waterkrachtcentrale produceert elektriciteit en veroorzaakt daardoor restwarmte. Tot nu toe ging die warmte gewoon verloren. De generator werd voorzien van een noodkoeling. Dankzij het provinciale project wordt de warmte hergebruikt voor muurverwarming van diverse onthaalruimtes. IBA Technics installeerde samen met de studentencoöperatie CORE muurverwarming en sturing. De muur kreeg eerst 6 cm kurkisolatie, daarop kwamen de circuits voor het warme water. De afwerking gebeurde met een leembepleistering. Deze isolatie- en verwarmingstechniek is ook als demonstratie belangrijk: ze kan immers ook in woningen worden toegepast op basis van een cv-ketel of warmtenet. We plannen ook een onderzoek naar een groen warmtenet voor de rest van het molencomplex op basis van deze ervaringen.
Ambassadeurs voor de energietransitie
Het is de bedoeling dat mensen dankzij het bezoekerscentrum en de activiteiten enthousiast worden voor de energietransitie. Die transitie speelt op drie terreinen: van centraal naar lokaal, van fossiel naar vernieuwend en van verspillend naar zuinig. Het bezoekerscentrum getuigt van alle drie deze terreinen. Belangrijker nog is de rol van mensen in de energietransitie. Al wie de molen bezoekt, krijgt een boodschap mee en een aansporing om dit verder uit te dragen. Meer nog: we maken werk van lokale energiegroepen.
Leuven heeft een partnerschap aangegaan met de hernieuwbare-energiecoöperatie Ecopower cvba, voor meer hernieuwbare energie en meer energiebesparing: LICHT Leuven. Hierin worden ook burgers betrokken. Ecopower rolt dit uit naar andere gemeenten. In Aarschot, Landen, Rotselaar en Leuven werden met een infoavond al meer dan 500 mensen bereikt. Mensen die uitdrukkelijk aangaven dat ze in ‘energiewerkgroepen’ willen stappen om concreet gestalte te geven aan de energietransitie in hun gemeente: door projecten voor relighting van de openbare verlichting bijvoorbeeld, of voor zonnepanelen op openbare gebouwen. Dirk Vansintjan begeleidt deze groepen. De deelnemers werden onder meer gerekruteerd uit de meer dan 9600 Ecopower-coöperanten in Vlaams-Brabant.
Kant-en-klare lessenpakketten voor het basisonderwijs
Voor het ontwikkelen van lessenpakketten deden we een beroep op RVO-society, de organisatie die jongeren wil interesseren voor techniek en wetenschappen. RVO-society werkt lessenpakketten uit voor basis- en secundair onderwijs. Daar wordt de kiem gelegd voor later. RVO-society heeft onder meer lessenpakketten over energie, energieopwekking en energiebesparing.
Op termijn wil de vzw Molen van Rotselaar ook lessenpakketten aanbieden over duurzame voeding, ‘van graan tot brood’ met inzet van de bakoven in het complex enzovoort. Het bezoekerscentrum kan klassen ontvangen en praktijkvoorbeelden ter plaatse laten zien.
Thematische rondleidingen
Ten slotte blijven vrijwilligers van de vzw Molen van Rotselaar rondleidingen aanbieden. Die gaan rond verschillende thema’s: het historische monument, cohousing, biologische landbouw, vismigratie…
Voor meer informatie over de Molen van Rotselaar en het bezoekerscentrum kunt u contact opnemen met Dirk Vansintjan (0486 39 22 12) of Mia Vansintjan (016 44 69 79).
Vragen voor de provincie Vlaams-Brabant kunt u richten aan Tie Roefs, gedeputeerde voor milieu en duurzaamheid (0498 75 96 39 – kabinet.roefs(at)vlaamsbrabant.be) of Linda Vanherck, dienst leefmilieu (016 26 72 76).