Uitgebreid verslag van het Energiecafé: word ambassadeur voor windenergie (17/11)

Tot slot maakten we tijdens de twee Energiecafés tijd voor vragen. En dat waren er heel wat, over lokale participatiemogelijkheden, rendement en onderhoud, de steeds terugkerende kleine windmolentjes, de locatiekeuze voor een windproject, recyclage na de levensduur, de stand van zaken van enkele Ecopower-projecten in de pijplijn, ... Alle vragen én de antwoorden zetten we hier voor u op een rijtje. De belangrijkste vragen namen we ook op in ons winddossier. Bedankt aan alle deelnemers voor hun bijdrage.

De grootste bezorgdheid van veel omwonenden waar projecten voorzien worden zijn geluidshinder en slagschaduw. Klopt dat?

Die ervaring hebben wij ook bij Ecopower. Dat is nochtans onterecht. Bezorgdheid is vaak een gevolg van gebrek aan informatie. In het dossier windenergie gaan we uitgebreid in op het geluid en de slagschaduw die windturbines kunnen produceren.

Wat is de opbrengst bij participatie? Is er een vaste of variabele intrest?

Er wordt maximaal een rendement van 6% uitbetaald. Dat maximumrendement geldt voor alle coöperaties met NRC-erkenning. Hoeveel dividend er per jaar uitgekeerd wordt, hangt af van de winst en van de beslissing van de algemene vergadering. Ook is het van belang om te weten dat het niet mogelijk is om in één specifiek project te participeren. Alle Ecopower-coöperanten zijn samen eigenaar van alle Ecopower-projecten. Wind, zon, waterkracht én groene warmte.

Wat is verschil in rendement tussen windturbines on shore en off shore?

De energieopbrengst van een windturbine is evenredig met het kwadraat van de rotordiameter en de derde macht van de gemiddelde windsnelheid. De hoeveelheid wind op zee is groter dan aan land. Op zee kunnen ook grotere windturbines dan op land.

Een offshore windmolen kan meer dan 4000 vollasturen leveren. (Ter vergelijking: zonnepanelen ongeveer 1000 uur). Aan land is dat typisch 2500-3000 vollasturen. Vollasturen geven een waarde die de opbrengst van een windmolen bepaalt.

Dit alles zorgt ervoor dat de recentste windturbines op zee gemiddeld 20 miljoen kWh per jaar opbrengen. Ter vergelijking, de recentste windturbine van Ecopower, in Eeklo, heeft een vermogen van 2 MW en produceert circa 6 miljoen kWh per jaar.

Als het gaat over het financiële rendement is er ook een verschil. Bij windprojecten op land ligt het rendement vast omdat het bepaald wordt door de overheid, die op basis van het afgesproken rendement de nodige steunmaatregelen toepast. Concessies voor off shore windprojecten worden verleend via een aanbesteding. Het rendement ligt niet vast in de aanbesteding. Uiteindelijk zal de partij die het voorstel doet dat het minste steunmaatregelen nodig heeft de concessie krijgen. Met welk rendement die partij zich tevreden stelt, is interne keuken.

Kan Ecopower deelnemen aan windturbine-projecten op zee ?

Ja, we houden die optie open.

En als we inderdaad verder investeren op zee, hypothekeert het plaatsgebruik op de zandbanken dan niet het later ontwikkelen van nieuwe technieken zoals getijdencentrales?

Het is moeilijk om toekomstige ontwikkelingen helemaal in te kunnen schatten. Het is belangrijk om alle hernieuwbare energie die we nu al kunnen opwekken ook zo snel mogelijk te realiseren. De bouw van getijdencentrales op zee zit nog in de onderzoeksfase. Corrosie door zout water drijft de kosten op. En ook de impact op zeeleven is nog niet helemaal onder controle.

Een groot deel van de investering in off shore windenergie kan bij een toekomstige shift naar andere technologie hergebruikt worden. Ook bij het opwekken van energie via bijvoorbeeld een getijdenenergie zal een verbinding met het land nodig zijn.

Zijn er in België heel kleine windmolentjes beschikbaar die net voldoende zijn om je eigen elektriciteit op te wekken? / Momenteel is het verboden om kleine windmolens op daken te zetten (type Savoniusrotor of gelijkaardig). Kan Ecopower hier initiatief nemen dat dit wel kan?

Kleine windmolentjes lijken soms interessant maar zijn dat op dit moment niet echt. De technologie bestaat wel, maar in België is er te weinig wind in de omgeving van huizen voor de optimale werking van kleine windmolentjes. De belangrijkste reden is dat de hoeveelheid wind onder de 30 meter hoogte sterk wordt beïnvloed door landschapselementen zoals bomen en gebouwen. Dat beperkt de energieproductie. Ook maken kleine windmolentjes geluid, wildgroei in woongebied is dus niet wenselijk.

Kleine windturbines of windmolentjes voldoen niet aan het uitgangspunt om met zo weinig mogelijk hinder zo veel mogelijk energie op te wekken tegen een zo gunstig mogelijke prijs.

Een uitgebreider antwoord leest u in het winddossier bij de vraag ‘Zijn kleine windmolentjes een goed idee?’

Zijn kleinere installaties die nieuwe technologie gebruiken ook niet interessant in stadscontext? Ik denk bijvoorbeeld aan stadswindmolens in tochtgaten. Bekijk hier en hier een voorbeeld.

Op heel hoge gebouwen, niet omringd door andere gebouwen van dezelfde grootte, kan het mogelijk interessant zijn. Dit is een landschapssituatie die in Vlaanderen amper voorkomt. Daarnaast zal er, net zoals bij grote windturbines, altijd een uitgebreide studie nodig zijn over de haalbaarheid, de rendabiliteit en de impact op de omgeving. Op dit moment zijn zonnepanelen in stadcontext de beste piste.

Ik heb eens reclame gezien over een soort paal die bij heel weinig wind reeds heen en weer beweegt en zo energie opwekt. Kan geplaatst worden op een dak van een woning. of de grotere versie op velden. Je hebt geen wieken en dus niet de nadelen van een windmolen. Ook ideaal als aanvulling van zonnepanelen. Hebben jullie daar al van gehoord en is dit een goed idee om te plaatsen?

We hebben deze technologie onderzocht en die is niet voldoende rendabel.

Kan men investeren in niet lokale Ecopower-projecten, bij mij zijn er namelijk geen in de buurt. / Sowieso zijn we met zijn allen coöperant en participeren we als dusdanig allen in alle projecten, doch stel ik me de vraag of men kan deelnemen aan een lokaal project zonder in de regio te wonen? Thuis heb ik geen zonnepanelen, doch ik zou willen investeren in alternatieve energie maar in mijn regio is dit niet te vinden. Het zou aangenaam zijn indien Ecopower dit zou aanbieden.

Iedereen kan participeren in alle projecten van Ecopower, ongeacht uw woonplaats. Coöperant worden van Ecopower betekent mede-eigenaar worden van alle energie-installaties. Zo spreiden we het risico en vermijden we dat enkel mensen kunnen participeren die toevallig in de buurt van een windproject wonen.

Ecopower heeft projecten in heel Vlaanderen en ook een paar in Wallonië. Kijk zeker eens op de kaart van Vlaanderen met al onze windprojecten en een greep uit onze zonne-installaties. Misschien ontdekt u wel een project in uw buurt dat u nog niet kende.

En tot slot: als er in uw regio opportuniteiten zijn voor windenergie of voor het plaatsen van bijvoorbeeld zonnepanelen op daken die eigendom zijn van uw stad of gemeente, staat Ecopower altijd open voor samenwerking! We zijn constant op zoek naar opportuniteiten om meer hernieuwbare energie te realiseren.

Is burgerparticipatie niet net hét middel tegen het NIMBY-gevoel dat bij veel burgers heerst bij indiening van een bouwvergunning van een windturbine?

Dat klopt, mede-eigenaarschap van windprojecten zorgt voor een heel andere financiële, inhoudelijke en emotionele betrokkenheid. Eeklo, de energiestad van Vlaanderen waar Ecopower nauw mee samenwerkt, is daar een goed voorbeeld van. Lees meer in dit artikel ‘Eeklo en Ecopower: een succesverhaal met massa’s windmolens en nul bezwaarschriften’.

Waarom komen er niet meer windturbines in landbouwgebied zoals in Wallonië? De landbouwers krijgen toch zo een extra-inkomen via het opstalrecht? En er zijn ook andere positieve effecten i.v.m. de grondtemperaturen in koelere en warmere periodes.

We hebben bij Ecopower heel wat winddossiers in landbouwgebied lopen. In landbouwgebied in Vlaanderen blijft bundeling met bestaande infrastructuur een voorwaarde voor nieuwe projecten. Dat geldt niet in Wallonië, daar kan een nieuwe cluster windturbines op zich staan.

Het bundelingsprincipe vraagt koppeling met grote infrastructuurlijnen. Zijn er al projecten waarbij er geen "grote" infrastructuurlijnen of industriepark is maar wel landbouwgebied zonder woningen? / Worden windmolens ingepland in de nabijheid of de schaduw van de bestaande hoogspanningslijn (kwestie van zichthinder te beperken) of is dit toeval?

Inderdaad, er gebeurt altijd een koppeling met bestaande elementen in het landschap. Bijvoorbeeld met hoogspanningslijnen. Lees meer in het winddossier bij de vraag ‘Hoe wordt de locatie van een windturbine bepaald?

Er zijn zeker projecten waarbij we windturbines in landbouwgebied willen plaatsen. We zoeken dan wel altijd wel een element in het landschap waarmee de turbines gebundeld kunnen worden, dat is verplicht vanuit de goede ruimtelijke ordening in Vlaanderen.

Kan een windturbine in bosrijke omgeving geplaatst worden?

Dat kan, maar niet in natuurgebied. Er gebeurt een uitgebreide natuurstudie waarin mogelijke impact op natuur van windproject onderzocht. Als die studie positief is, kan een windturbine ook in bosrijk gebied geplaats worden. Lees meer in ons winddossier bij de vraag ‘Wat betekent een windturbine voor de natuur?’

Vanzelfsprekend waait er niet op elke locatie evenveel wind. Hoe bepalen jullie een 'optimale' locatie voor een windturbine? Gaat daar een studie aan vooraf?

Voor het realiseren van een windproject met een optimaal rendement is de locatie uiterst belangrijk. België doet het algemeen niet slecht, ondank de geringe hoogte van ons landschap. Dat komt omdat ons land aan de Noordzee ligt.

Hiernaast ziet u een windkaart met gemiddeld windaanbod in Europa.

Om de locatie optimaal te bepalen gebruiken we het programma Windpro. Dat simuleert heel nauwkeurig wat de opbrengsten van een bepaald windproject kunnen zijn, rekening houdend met het type windturbine dat er geplaats wordt en het windaanbod op de specifieke projectlocatie.

In Oost-Brabant willen we windmolens plaatsen in landbouwgebied. De lokale overheid is voorstander maar we hebben geen grote wegen, spoorlijnen of waterwegen. Het gebied is echter door de provincie ingekleurd voor windenergie maar desondanks zijn eerdere projecten afgekeurd.

In landbouwgebied blijft ook bundeling met infrastructuur nodig in Vlaanderen dus dat kan een moeilijkheid zijn. Ook moeten windprojecten rekening houden met de luchtvaart. In Oost-Brabant maken de nabijheid van Zaventem en de aanvliegroutes naar de luchthaven het ontwikkelen van windprojecten complex.

In Koksijde is er vraag om windturbines te plaatsen, net zoals in Gistel. Er is ruimte vlak naast de autostrade, in landbouwgebied en ver van woongebied. De burgemeester heeft een echter probleem ermee. Hoe kunnen we hem overtuigen om toch een energiecoöperatie toe te staan om te investeren en een windproject te realiseren?

U kunt de burgemeester wijzen op het belang van coöperatieve windturbines (zie dossier windenergie) en aangeven welke rol gemeenten daarbij kunnen spelen. Inspiratie over de mogelijke rol die gemeenten zelf kunnen spelen in de ontwikkeling van coöperatieve windenergie vindt u op de site van REScoop Vlaanderen.

Door in te zetten op coöperatieve windenergie kan de gemeente burgers groeperen die zich willen inzetten voor het realiseren van de klimaatdoelstellingen en zo mee een stukje van het klimaatactieplan uitvoeren. Om anderen te inspireren verwijzen we graag naar goede voorbeelden van steden en gemeenten zoals Eeklo en Laarne.

Er is al een redelijk grote samenwerking met REScoop en andere coöperaties, maar waarom gaat Ecopower die samenwerking niet nog meer intensifiëren, bv. onder de vorm van een fusie? Is het niet zo dat d.m.v. schaalgrote de investeringen groter kunnen worden en de kosten kleiner? Uiteindelijk hebben vele groene coöperaties dezelfde doelstellingen.

De federatie REScoop werd door de burgercoöperaties opgericht als samenwerkings- en kennisdeelplatform en om met één stem te kunnen spreken met de overheden. Zo willen we de coöperatieve taart vergroten zodat burgers hun energievoorziening in eigen handen kunnen nemen door een deel van de omgevingsenergie te oogsten voor eigen gebruik.

De urgentie voor 100% energietransitie is dermate groot dat Ecopower dit niet alleen kan, daarvoor zijn meerdere ‘Ecopowers’ nodig die invulling geven aan de lokale verankering met meerwaardecreatie via eigen accenten.

Door in te zetten op samenwerking tussen de burgercoöperaties zetten we sterk in op schaalvergroting zonder in te boeten aan voeling met de omgeving (burgers, lokale overheden, specifieke plaatselijke context). Ook is een coöperatie een initiatief van gewone burgers die elkaar kennen in elkaars buurt wonen en samen hun schouders onder een eerlijke energietransitie willen zetten. Een fusie tot één grote coöperatie zou deze belangrijke coöperatieve dynamiek teniet doen.

Er zijn nu een twintigtal REScoops in Vlaanderen, met de huidige regelgeving en projectopportuniteiten stilaan genoeg opdat allen kunnen uitgroeien tot levensvatbare duurzame bedrijven.

Een windturbine is een grote investering. Is het zinvol om samen met energiecoöperatie van lokale burgers samen te investeren in een windturbine? Zij kunnen gemakkelijker hun lokale gemeenschap warm maken voor de windturbine maar hebben vaak nog niet voldoende kapitaal om te investeren.

Ecopower ís een energiecoöperatie van lokale burgers! Daarnaast klopt het dat er nog energiecoöperaties zijn in Vlaanderen. Waar dat een meerwaarde betekent werken de energiecoöperaties ook samen. De nieuwste windturbine in Eeklo is van Ecopower en Volterra, het project aan de UGent doet Ecopower samen met Energent, voor het warmtenet in Mortsel en Edegem slaan Ecopower en ZuidtrAnt de handen in elkaar etc. Zo kan elke coöperatie met haar eigen troeven (financiering, verankering, goede relaties met de lokale overheid, ervaring, …) bijdragen aan de energieprojecten.

We merken ook dat er algemeen voldoende burgerfinanciering is voor (wind)projecten. Volterra plande vier infoavonden om een klein miljoen op te halen voor de windturbine aan de Huysmanhoeve in Eeklo. Het kapitaal was al na één infoavond volgestort! Ook Beauvent haalde recent één miljoen euro op in slechts 40 minuten, voor de burgerfinanciering van een reeks zonneprojecten.

De grote uitdaging zit momenteel in het realiseren van nieuwe projecten. Winddossiers zijn complexe dossiers met grondige onderzoeken, lange procedures en vaak meerdere bezwaarschriften.

Zijn er testresultaten bekend van een systeem dat vleermuizen wegjaagt door middel van geluid bij de windturbine?

De systemen die worden uitgewerkt met geluid om diersoorten op afstand te houden richten zich op vogels.

Voor vleermuizen bestaan er systemen om de dieren te detecteren. Na detectie wordt de windturbine indien nodig automatisch stilgezet. De exacte impact van een windturbine op vleermuizen hangt ook af van welke vleermuissoorten voorkomen (vliegen ze hoog/laag, wanneer zoeken ze voedsel, zijn ze seizoensgebonden, ….). Al deze aspecten wordt uitgebreid onderzocht in de natuurstudie in de voorbereiding van een omgevingsvergunningsaanvraag.

Een turbine heeft een fundering nodig. Welke grondfactoren spelen eventueel een rol om in aanmerking te komen voor een plaatsing. Kan dit op elke ondergrond? Zijn er mogelijk negatieve gevolgen voor bv. grondwater?

In Vlaanderen is het plaatsen van een fundering vrijwel overal mogelijk omdat ons landschap erg vlak is. Er is nauwelijks effect op ondergrond bij plaatsing van een windturbine. Bij de graafwerken is er wel grondverzet, dat uiteraard conform de regels afgevoerd moet worden. In gebieden met een gevoelige ondergrond, zoals bv. beekvalleien, mogen geen windturbines staan vanuit natuurbehoud.

Veroorzaken on-shore windturbines seismische trillingen?

Omdat een windturbine, net zoals alle landschapselementen, lichtjes beweegt (de draaiende wieken maar ook de impact van de wind op de turbine wanneer die stilstaat) worden er erg beperkt trillingen waargenomen in de fundering. Deze zijn verwaarloosbaar in vergelijking met trillingen veroorzaakt door bijvoorbeeld verkeer of bouwactiviteiten.

De gekende aardbevingen in Groningen worden veroorzaakt door van aardgaswinning, het ontginnen van fossiele brandstoffen dieper in de aarde dus.

Bij windturbines wordt ook vaak verwezen naar laagfrequente geluidstrillingen. Daarover leest u meer in ons winddossier bij de vraag ‘Hoe zit het met ultrasoon en laagfrequent geluid?’

De aansluiting van een windturbine op het net kan kort zijn met weinig kosten Maar hoelang mag een aansluiting maximaal zijn om nog rendabel te zijn ? En aansluitend: waarom windmolens bouwen kilometers op zee, als het ook op land kan, daar waar de verbruikers zijn?

In Vlaanderen is er altijd wel een connectie tot het elektriciteitsnet in de nabijheid. Een maximale afstand komen we hier niet snel tegen. De afstand tot het elektriciteitsnet is in onze ervaring nooit een beperkende factor voor een windproject.

De connectie naar windparken op zee is wel een stevige klus en dus een grote kost. En hoewel het moeilijker is, is het toch heel belangrijk om ook in te zetten op windturbines op zee. Onze maatschappij en economie verbruiken zo veel energie dat we alle mogelijke hernieuwbare-energiebronnen moeten gebruiken om aan onze energiebehoefte te voldoen. On- en offshore windenergie zijn beide nodig voor de energietransitie. Het is geen of-of-verhaal maar een en-en-verhaal.

Heeft Ecopower (of een andere organisatie) het potentieel van windenergie in Vlaanderen in het algemeen en in Kasterlee specifiek al onderzocht?

Het potentieel van windenergie in Vlaanderen wordt voortdurend onderzocht. Onder meer de provincies nemen hier een coördinerende rol op zich door Windplannen uit te werken gelinkt aan de plannen inzake ruimtelijke ordening. Hier leest u meer van de provincie Limburg en hier van de provincie Oost-Vlaanderen. Sommige gemeenten gaan ook zelf met windonderzoek aan de slag.

Ecopower zelf zoekt altijd naar kansen voor het realiseren van nieuwe windturbines. Specifiek voor Kasterlee hebben we geen weet van een screening van het windpotentieel. Als er mogelijkheden zijn, mag u die ons steeds bezorgen.

Nucleaire centrales dicht, akkoord! Dus meer gascentrales: niet akkoord! Wel meer windturbines, of is dat nu geen optie? / Wat doen we op windarme dagen tijdens de donkere winter? Hebben we dan voldoende aan Coo? Wat is de Ecopower visie op het aanhouden van kerncentrales of het opzetten van gascentrales in backup?

Er is voldoende back-up voorlopig, zeker als het bekeken wordt op Europees niveau.

Benjamin Clarysse van Bond Beter Leefmilieu schreef recent een antwoord op deze vraag waar Ecopower zich 100% in kan vinden. Hij stelt de vraag “Moeten er vanwege de kernuitstap dan maar volop nieuwe gascentrales bijkomen?” en beantwoordt die ook meteen: “Uiteraard niet. Toekomstgerichte oplossingen moeten voorrang krijgen. Denk aan vraagsturing, waarbij bedrijven en gezinnen hun gebruik­ maximaal afstemmen op de productie van hernieuwbare energie, een verhoogde connectie met de buurlanden en de versnelde uitbouw van zonne- en windenergie.” Lees hier heel het artikel.

Vanzelfsprekend gaan we bij Ecopower voor zo veel mogelijk coöperatieve hernieuwbare energie. Dat zal nodig zijn voor een succesvolle transitie naar 100% hernieuwbare energie.

Windenergie is in principe aanbod-gestuurd. Wat indien er een overaanbod aan stroom is op het elektriciteitsnet? Dat veroorzaakt een black-out. Waar gaat die overbodige stroom naar toe?

De evenwichtsverantwoordelijke moet voorkomen dat er een overaanbod op het elektriciteitsnet is. Op kwartierbasis brengen ze de productie- en afname in evenwicht. Energieproducenten voorspellen de hoeveelheid de toekomstig opgewekte energie en geven dit door aan de evenwichtsverantwoordelijke. Voor windenergie worden de voorspellingen van de hoeveelheid wind nauwgezet opgevolgd. Producenten hebben er baat bij dit zo goed mogelijk in te schatten, want voor overschotten of tekorten, moeten ze een vergoeding betalen.

Hoe wordt ingegrepen om het evenwicht te bewaren?

1. De elektriciteitsproductie verlagen of verhogen, door bijvoorbeeld reserve-STEG-centrales op te starten.
2. Het elektriciteitsverbruik verlagen
   1. Met sommige professionele klanten (consumenten of prosumenten) wordt een deal gesloten. Bij risico op een verstoord netevenwicht zijn deze industriële klanten bereid hun verbruik en/of productie voor bepaalde tijd bij te stellen. In ruil daarvoor ontvangen ze een financiële compensatie.
3. Op termijn liggen hier mogelijkheden om consumentengedrag mee in te zetten. .
4. Elektriciteit importeren of exporteren van of naar de buurlanden
5. Stroomafsluiting
   1. Stroomafsluiting betekent dat bepaalde elektriciteitsverbruikers tijdelijk zonder stroom worden gezet om een black-out te vermijden. Dit is slechts een ultiem redmiddel.
6. Elektriciteit opslaan
   1. Deze oplossing is nog niet op grote schaal mogelijk op het net. Wel zouden in de toekomst reusachtige, in containers geplaatste opslagbatterijen deze bufferrol kunnen opnemen. Daarmee kan de belasting per cyclus van 24 u dan afgevlakt worden. Overdag wanneer de zonnepanelen maximaal produceren, laden de opslagbatterijen op. Pas ‘s avonds tijdens het piekmoment, wordt die elektriciteit vrijgegeven.
7. Een groot aantal op het slimme net aangesloten thuisbatterijen zou ook een belangrijke rol kunnen spelen. Hetzelfde gaat op voor de accu’s van elektrische auto's.
8. 's Zomers elektriciteit opslaan om die vervolgens in de winter te gebruiken, is met de huidige technologieën evenwel nog niet mogelijk.

(Bron: Energids.be, de praktische website van Sibelga, netbeheerder voor elektriciteit en gas in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.)

Hoe zit het juist met dat "chiptunen" van windturbines om een grote windturbine als een kleinere turbine te laten doorgaan en zo in een betere subsidiecategorie te vallen? Is dit echt zo courant als minister Demir onlangs liet uitschijnen, of was dit eerder stemmingmakerij om zich als "flinke/strenge" minister te kunnen profileren? Is in de pers gekomen op 15 oktober 2020.

Door de aangepaste regeling voor subsidies van windturbines was er een groot verschil tussen de steunmaatregelen voor windturbines tot 2,99 MW en vanaf 3 MW. Een aantal ontwikkelaars -bij Ecopower is dit niet gebeurd - hebben creatief hun turbines computertechnisch aangepast. Op die manier produceren ze niet hun nominaal vermogen, maar blijven ze net onder de drempels. Zo kwamen deze projecten voor meer subsidies in aanmerking.

Waar precies en hoe frequent dit is gebeurd weten we niet bij Ecopower.

Intussen is dit trouwens niet meer mogelijk. De subsidies worden voortaan toegekend op basis van het technische vermogen van een windmolen. Een windturbine van 3 MW chiptunen tot 2,99 MW biedt daardoor geen voordelen meer.

Hebben jullie de gewoonte van het recht van opstal aan landbouwers te verdelen over verschillende landbouwers die allemaal grond in de buurt van de uiteindelijke locatie hebben liggen (i.p.v. enkel aan die ene landbouwer op wiens stuk hij komt de volle pot te betalen)? Het voordeel is dat als je het recht van opstal verdeelt over de verschillende landbouwers, er geen landbouwer die uit de boot valt bezwaar zal aantekenen

Dat is geen gewoonte bij Ecopower, alles hangt af van de lokale situatie. Het is vooral belangrijk om juridisch de juiste grondrechten te verwerven.

Maar we willen uiteraard zo veel mogelijk draagvlak creëren en zo weinig mogelijk weerstand oproepen. Daarom betaalt Ecopower niet enkel rechten van opstal aan de grondeigenaar, maar richten we ook een omgevingsfonds op, in samenspraak met de gemeente, dat alle omwonenden van een windproject ten goede moet komen. Ook is het coöperatieve model van Ecopower een grote troef: iedereen, dus ook de omwonende landbouwers, kan mee eigenaar worden.

Een vooraanstaand oorspecialist, Van de Heyning van het UZA, beweert dat bepaalde symptomen en het infrasoon geluid een verband hebben. Wat is het verhaal waar actiegroepen mee schermen, nl. dat enkel dBa wordt gemeten en niet het laagfrequent geluid?

Geluid in het gebied van 20 tot 100 Hz wordt laagfrequent geluid (LFG) genoemd. Het LFG van windturbines wordt doorgaans omschreven als zoemen of brommen. Het kan hinderlijk zijn wanneer het afzonderlijk voorkomt of er geen combinatie is met geluid in hogere frequenties. Wanneer het LFG een tonaal karakter heeft (en dus hoorbaar is), kan het storend ervaren worden.

Windturbines zijn uitgetest en gecertificeerd zodat er voldoende garanties zijn dat het windturbinegeluid geen uitgesproken tonaal karakter heeft. In de omgeving waar windturbines geplaatst worden in Vlaanderen is er vaak ook achtergrondgeluid aanwezig dat van dezelfde grootteorde is als het windturbinegeluid, waardoor er geen aanwijzingen zijn dat het LFG van de windturbines hier storend zal overkomen.

Andere bronnen, zoals bijvoorbeeld het verkeer, produceren veel meer laagfrequent geluid dan windturbines. Als het verkeer aan dezelfde geluidsnormen als windturbines zou moeten voldoen, dan zou er ’s avonds en ’s nachts geen verkeer meer mogen rijden nabij woningen!

Er bestaat een hypothese dat mensen met een uitermate gevoelig gehoor meer last zouden hebben van LFG. Hier is vooralsnog geen wetenschappelijk bewijs voor. Het horen van een ‘bromtoon’ kan ook een persoonlijke medische oorzaak hebben.

Ook wordt LFG niet enkel onderzocht in de context van windturbines. Bronnen van LFG zijn onder meer wegverkeer, spoorverkeer, vliegverkeer, industrie, transformatoren, warmtepompen, airconditioning, zuigercompressoren, generatoren, wasmachines, muziek bij festivals/discotheken en mechanische ventilatie. Ook zijn er natuurlijke bronnen van LFG, bijvoorbeeld de wind die langs een schoorsteen waait, brekende golven op zee en onweer.

Meer weten? Lees deze interessante factsheet van de Nederlandse overheid.

Hoe groot is het verschil tussen de beste winddag en de slechtste winddag? Hoe vangt Ecopower onderproductie op? Kan Ecopower op elk moment zelf de vraag van zijn klanten beantwoorden of moet er vaak een beroep worden gedaan op externe leveranciers. Hoe is de verhouding tussen eigen/extern.

Op de slechtste winddag staat een turbine stil. Op de beste winddag produceert ze maximaal.

Ecopower kan ongeveer 85% van de tijd (op kwartierniveau) alle elektriciteit leveren van onze klanten uit eigen wind- en zonnestroom. 15% van de tijd gebruiken we andere elektriciteit die groen wordt via garanties van oorsprong. Dat komt omdat we op andere momenten, wanneer we meer produceren dan we leveren aan onze eigen klanten, ervoor zorgen dat er andere bronnen (zoals gas) beperkt worden dankzij onze lokale, hernieuwbare elektriciteit.

Waarom staan er geregeld windmolens stil? / Hoeveel % van de tijd staan windmolens stil , rekening houdend met slagschaduw, windstilte, onderhoud, vogels,.... / Als we spreken over onderhoudstijden en stilstanden voor slagschaduw, vleermuizen, vogels enz. wat is dan voor Ecopower de KPI aan uptime (de tijd dat de turbine draait en energie produceert t.o.v. de totale tijd)? En wordt die uptime gehaald en gemonitord? Zijn er andere KPIs?

Windturbines hebben typisch een technische beschikbaarheid van meer dan 95%. Dat betekent dat ze 95% van de tijd dat er voldoende wind is ook klaar zijn om te produceren. Dat doen ze dan ook als er geen andere redenen zijn om ze stil te laten staan. Daarnaast is er natuurlijk niet altijd voldoende wind. Gemiddeld brengt een turbine op land in Vlaanderen 70% van de tijd hernieuwbare energie op. Vaak op momenten die compatibel zijn met de opbrengst van groene stroom door zonnepanelen.

Is er externe energie nodig om een windmolen op te starten of kan hij zonder externe bron opstarten? Hoeveel vermogen is er nodig? Of hoeveel energie verlies je bij het tijdelijk stilleggen van een windmolen?

In principe is er geen energie nodig om een windturbine op te starten, dat gebeurt door de wind. Wel is een zeer kleine hoeveelheid energie nodig om bij veranderende windrichtingen de kop van de windturbine in de wind te zetten of de wieken zodanig te draaien dat ze meer wind vangen. Dit gaat over enkele kWh.

Daarnaast draait een windturbine enkel op windenergie. Het verlies bij het stilleggen van een windturbine zit hem vooral in de energieproductie die we daardoor missen. Dit wordt mee bekeken in het berekenen van de rendabiliteit van de turbine en gaat gemiddeld over een paar % van de potentiële draaitijd.

In hoeverre is er ‘pestgedrag’ van projectontwikkelaars bij het indienen van coöperatieve projecten. Voorbeeld Ninove waar een projectontwikkelaar de opstalrechten aanklaagt...

Andere projectontwikkelaars proberen ook hun projecten te ontwikkelen, dat gaat soms ten koste van onze coöperatieve projecten. Vanuit de coöperaties willen we liefst zoveel mogelijk hernieuwbare energie in burgerhanden. Dat is democratisch en eerlijk: burgers worden namelijk zelf eigenaar van de installaties waardoor de financiële en maatschappelijke voordelen hen ten goede komen. Waar mogelijk werkt Ecopower samen en maken we goede afspraken met andere ontwikkelaars. Bijvoorbeeld in Mechelen, lees er hier meer over.

Waar er niet wordt samengewerkt, heeft Ecopower helaas geen impact op acties van andere ontwikkelaars.

Moet Ecopower geen initiatief nemen tegen Leefbare Energie Vlaanderen (LEV), die overal de mensen gaat opzetten tegen windturbines?

Actie ondernemen die rechtstreeks tegen LEV gericht is gaan we zeker niet doen. We kiezen voor positieve communicatie. We blijven inzetten op sensibilisering en het verstrekken van goede informatie die het draagvlak voor windenergie in Vlaanderen moet versterken. Daarom net organiseerden we dit Energiecafé en maakten we een uitgebreid winddossier op de website. We hopen ook dat alle deelnemers van dit energiecafé nu steviger in hun schoenen staan in het debat over windenergie en duidelijk de voordelen kunnen duiden en de bezorgdheden wegnemen.

In de toekomst willen we graag een echte ambassadeurswerking oprichten. Mogen we u in dat kader contacteren? Dan kunt u dit doorgeven bij uw communicatievoorkeuren op de website.

Wat is de afschrijvingstermijn van een windturbine? En wat is de geplande levensduur? M.a.w. hebben we al ervaring met windturbines die afgeschreven zijn, maar nog ruim rendement opbrengen (pure winst dus)? Als ze na hun afschrijvingstermijn worden ontmanteld, wat is de kost van verwijdering, en wordt die kost mee ingerekend in de business case?

De afschrijvingstermijn bedraagt 15 jaar, de periode dat de windturbine groenestroomcertificaten krijgt. De ontmanteling en verwijdering worden uiteraard mee ingerekend in de business case. Vaak worden onderdelen hergebruikt of gerecycleerd. Ecopower heeft op dit moment zelf nog geen ervaring met het ontmantelen van een windturbine. Gebeurt dit wel in de toekomst? Dan willen we maximaal inzetten op hergebruik (integraal of onderdelen) of in tweede instantie recyclage.

De laatste tijd lees je in de krant dat er een probleem is met de afval van wieken. Wat is de politiek van Ecopower in verband met toekomstige afbraak of vervanging van turbinewieken.

Soms worden windturbines op één plek afgebroken om ze op een andere plek weer op te bouwen en krijgen ze zo een tweede leven. De types windturbine die nu op de markt zijn, zijn niet meer te vergelijken met die van twintig jaar geleden. Windturbines zijn stiller geworden en kunnen tegelijk meer energie opwekken. Soms is het slim om een oudere, minder stille windturbine te vervangen door een modernere op een locatie dichter bij woningen. De oudere turbine kan dan nog perfect dienstdoen op een meer afgelegen plek, vaak in het buitenland.

Als de windturbine na de levensduur in een project niet opnieuw wordt gebruikt in een ander project, wordt ze gedemonteerd. De onderdelen worden hergebruikt voor nieuwe molens of gerecycleerd. Moderne windmolens kunnen goed gerecycleerd worden en leveren daarom nauwelijks afval op. De mast bestaat uit staal of beton, net als de fundering. De generator bestaat uit koper en staal, de kabels zijn koper of aluminium.

Alleen de rotorbladen, die meestal gemaakt zijn van glasvezel en kunsthars (licht en sterk), zijn moeilijker recycleerbaar. Ze kunnen vaak wel nog dienen voor laagwaardigere toepassingen zoals verkeerspalen. Uiteraard staat ook op vlak van materialen de innovatie niet stil en wordt er inzake recyclage en circulaire economie veel vooruitgang geboekt. We volgen de mogelijkheden hier op.

Welke projecten van Ecopower zijn bijna aan realisatie toe (Schelle, Ranst ed) / Hoeveel windprojecten heeft Ecopower in de pijplijn zitten? / Welke windprojecten worden door Ecopower in 2021 opgebouwd/in werking gesteld?

De projecten waarvoor de aanvragen voor omgevingsvergunning recent ingediend werden zijn:

• Schelle
• Ranst
• Schoten
• Lille-Vosselaar
• Bilzen-Kieleberg
• Bilzen-Hoeselt

Voor Schelle en Ranst hebben we al omgevingsvergunningen gekregen, maar de projecten zitten momenteel nog in beroep. We hopen deze projecten zo snel mogelijk te kunnen realiseren, maar moeten het verloop van de verdere procedure afwachten en volgen. Meer informatie volgt op onze website en u kunt zich ook abonneren op de algemene en de lokale nieuwsbrief van Ecopower om op de hoogte te blijven.

Is er al nieuws over het windenergieproject in Mol? Is er al groen licht ?

We bereiden de omgevingsvergunningsaanvraag verder voor. Daarna wordt die ingediend en is het wachten op een beslissing en eventuele bezwaren. Er is dus nog geen groen licht.

Wat is de situatie van het project samen met Energent op de terreinen van de Universiteit Gent?

De aanvraag voor omgevingsvergunning werd midden dit jaar ingediend maar werd opnieuw ingetrokken. Er stelt zich een juridisch probleem omdat de wieken over een gemeentelijk ruimtelijk uitvoeringsplan draaien. Vooraleer we opnieuw kunnen indienen moet eerst een extra procedure doorlopen worden om deze overdraai mogelijk te maken. Meer inhoudelijke informatie over het project vindt u op onze website. Als u zich abonneert op de lokale nieuwsbrief van Ecopower houden we u mee op de hoogte van de stand van zaken van projecten in de buurt.

Wat is de status is van het project in Sint-Truiden langs de N80? Luminus is op dit moment twee turbines aan het bouwen iets verderop in Alken, maar rond het project van Ecopower is het al een hele tijd stil.

Het project van Sint-Truiden kreeg vergunningen. De milieuvergunning van de minister werd vernietigd door de Raad van State waarna de minister een nieuwe milieuvergunning gaf. Die werd opnieuw aangevochten bij de Raad van State. De nieuwe milieuvergunning is momenteel geschorst door de Raad van State in afwachting van definitieve uitspraak. We hebben aan minister gevraagd om haar beslissing tot vergunning in te trekken (het betrof immers een materiële fout) en recht te zetten, maar de minister heeft dat geweigerd. Momenteel wachten we op het arrest van de Raad van State.

Waarom geen zonnepanelen installeren op de mast van de windturbines?

Dit zou met de huidige technologie niet rendabel zijn. Het gaat over een te kleine oppervlakte, geen plat vlak en verticale panelen.

Hoeveel bedraagt de werkingskost van een windturbine, zoals periodiek onderhoud en nazicht e.d. / Hoeveel onderhoud heeft een windturbine nodig ?

De werkingskost van een windturbine varieert van jaar tot jaar en van project tot project. Het grootste deel bestaat uit onderhoudskosten. Ecopower heeft voor elke windturbine een onderhoudscontract met een externe partij. De totale werkingskost kan al snel oplopen tot tienduizenden euro's, afhankelijk van het type windturbine.

Is het realistisch om windmolens zo veel mogelijk energie op te laten wekken, dus ook als er hier geen vraag is, en deze te stockeren in andere stuwmeren, tot in Noorwegen toe, om ze dan "op te vragen" wanneer ze nodig is? Of zien jullie andere opslagmogelijkheden? / Hebben jullie weet van oppomp-projecten (water oppompen bij lage vraag en laten aflopen om energie op te wekken)?

De pompcentrale van Coo vervult deze functie in België: de overproductie van de kerncentrales wordt ‘s nachts opgeslagen (lees: omhoog gepompt) voor gebruik tijdens de ochtendpiek. Ecopower is niet betrokken bij concrete oppomp-projecten in Vlaanderen. Een overzicht van pompinstallaties en waterkrachtcentrales leest u op de website van de Vlaamse Waterwegen.

Dé oplossing voor opslagmogelijkheden van elektriciteitsproductie is er nog niet. Veel ligt in het sturen van vraag en aanbod. Daar gebeurt heel wat onderzoek rond, o.a. ook door Ecopower binnen een paar Europese projecten.

Is windenergie opslaan in liquide hydrogeen (waterstof) mogelijk?

Groene stroom opslaan in de vorm van waterstof, ja, dat kan. Maar dat is nog een technologie die nog in de kinderschoenen staat. Zeker als het gaat over het rendabel uitrollen van de techniek op grotere schaal.

Er wordt wel veel naar gekeken omdat met de groei van hernieuwbare energie er meer opslag van elektriciteit nodig is, waaronder in de vorm van waterstof. Let op: er is wel wat energieverlies bij de omzetting van elektriciteit naar waterstof.

Na hoeveel jaar brengt een windturbine op? Hoeveel gassen (CO₂, ...) komen er vrij bij de productie van een windturbine? Compenseert Ecopower dat?

Alle vormen van energieopwekking hebben enige uitstoot. Een uitgebreid antwoord over hoeveel CO₂ er wordt geproduceerd bij realisatie van een windturbine en hoeveel er vermeden wordt bij productie van windenergie leest u in ons dossier windenergie bij de vraag ‘Hoeveel CO₂ wordt er geproduceerd bij het realiseren van een windturbine en hoeveel CO₂ komt er vrij bij de productie van windenergie?’

Is er soms een mogelijkheid om een windmolen van binnen te bezichtigen?

Momenteel is het niet de juiste tijd om live bezoeken te organiseren. Ook zijn er strikte veiligheidsvoorschriften en is het organiseren van individuele bezoeken of bezoeken in kleine groepjes erg arbeidsintensief. We weten ook uit ervaring dat de interesse erg groot is, het werfbezoek in Eeklo in januari 2020 had meer dan 600 inschrijvingen! We bekijken of we in de toekomst een geschikt format kunnen uitwerken.